Hoe jij als agile leider je lichaamstaal bewust kunt inzetten om te verbinden
De wereld van leiderschap veranderd razendsnel. Traditionele managers hebben geleerd zich te focussen op verbale communicatie, indrukwekkende presentaties en machtsvertoon. Maar in een Agile organisatie zijn er leiders nodig die snappen dat daarnaast interactie, verbinden en luisteren minstens zo belangrijk zijn.
In traditionele organisaties ligt de nadruk op stabiliteit, lange-termijnplanning en hiërarchisch management. Als manager ben je verantwoordelijk voor het handhaven van deze structuur, waarbij je de rol van planner, kwaliteitsbewaker, regisseur, budgethouder en HR-manager vervult. Met de nadruk op beheersbaarheid en voorspelbaarheid, werd lichaamstaal vooral gebruikt om imponerend over te komen.
Agile Leiderschap: er wordt veel meer gevraagd
Bij de omschakeling naar Agile verandert alles, zeker voor managers. Als manager in een traditionele organisatie is je belangrijkste verantwoordelijkheid het in stand houden van stabiliteit, planmatigheid en voorspelbaarheid. Je bent planner, kwaliteitsbewaker, regisseur, budgethouder en human resource manager. Beheersbaarheid, lange termijn planning en hiërarchisch leidinggeven.
Veel managers denken dat hun baan overbodig wordt als hun organisatie Agile gaat werken. Echter, de rol van de leider is juist meer nodig dan ooit! De Agile filosofie is namelijk structureel anders dan we traditioneel gewend zijn, daarvoor is een leider nodig die constant gefocust de oude organisatie-werkelijkheid in te wisselen voor de nieuwe. Hij of zij is constant bezig om het organisatiesysteem te verbeteren, eigenaarschap van het team te verruimen en de cultuur steeds meer continue te laten verbeteren.
Samengevat: de focus verschuift van hiërarchie en controle naar teams, individuele ontwikkeling en het verbeteren van het bredere ecosysteem. In plaats van op te klimmen op de bedrijfsladder, draait het om samenwerking en empowerment. Dit vereist een andere mindset en lichaamstaal speelt hierin een cruciale rol.
Als Agile leider is het essentieel dat je lichaamstaal in lijn is met de waarden en principes van Agile:
- Respecteer en motiveer individuen: Moedig ieder individu aan om zijn of haar unieke bijdrage te leveren. Laat je lichaamstaal zien dat je hun inbreng waardeert.
- Stimuleer interactie: Maak oogcontact, luister actief en laat zien dat je openstaat voor discussie en samenwerking.
- Bouw aan vertrouwen en het team: Open lichaamstaal, zoals ontspannen houding en glimlachen, draagt bij aan een sfeer van vertrouwen en teamgeest.
- Zet anderen in hun kracht: Gebruik non-verbale signalen die anderen aanmoedigen om het voortouw te nemen en hun ideeën te delen.
Lichaamstaal van een Agile leider
Jouw lichaamstaal als leider, inclusief houding, gezichtsuitdrukkingen en gebaren, kan sturen hoe anderen zich voelen en hoe ze reageren. Bewustzijn van je lichaamstaal en het vermogen om deze aan te passen aan de situatie zijn cruciaal voor Agile leiders.
In onderstaand overzicht is de lichaamstaal van de transactioneel manager afgezet tegen dat van de transformationeel leider er vanuit gaande dat beide leiders kennis hebben van lichaamstaal.
| Grondhouding transactioneel management | Grondhouding transformationeel leider |
| Borstademhaling | Buikademhaling |
| Borstkas vooruit, schouders recht en strak | Borstkas en schouders ontspannen |
| Kin omhoog, hoofd beweegt beperkt mee met gesprekspartner (gesprekspartner wordt gezien als ondergeschikte) | Hoofd beweegt mee met gesprekspartner en wordt regelmatig wat schuin gehouden om ruimte te geven aan de mening van de ander (niemand is of wordt gezien als ondergeschikte) |
| Voeten ingehaakt/gekruist onder de tafel | Voeten op heupbreedte ontspannen naast elkaar |
| Benen over elkaar: been wijst weg van de gesprekspartner | Benen over elkaar; been wijst naar de gesprekspartner toe |
| Micro-expressie minachting wordt niet onderdrukt, soms zelfs bewust ingezet | Micro-expressie minachting wordt omgezet in een vraag, emotie wordt onthult |
| Power display, zoals handen in de zij en duimen naar achteren, of handen op achterhoofd (als de kraag van een cobra) | ‘Help display’, zoals handen op tafel met handpalmen open |
| Handdruk die over de kracht van de ander en bovenop de hand van de ander is | Handdruk die gelijk is in kracht van de ander en precies verticaal geplaatst is op de hand van de ander |
| Stresssignalen verbergen | Passief (geruststellende gebaren) beperken tot een minimum |
Het Pad Naar Agile Leiderschap
Agile leiders begrijpen de kracht van lichaamstaal en verbinden zich effectief met hun teams en collega’s. Ze gebruiken hun lichaamstaal en stem als instrumenten om vertrouwen, samenwerking en groei te bevorderen. Dit is de weg naar succesvol Agile leiderschap.
Verbinding maken met woorden en stem
Je woordkeuze en stemgebruik spelen ook een grote rol in het opbouwen van verbinding. Hier zijn enkele tips:
- Laat anderen uitpraten om te tonen dat je hun mening respecteert.
- Stem je spreektempo af op dat van je gesprekspartner om een harmonieus gesprek te creëren.
- Kies je woorden zorgvuldig om positieve interactie te bevorderen. Vermijd negatieve bewoordingen en overdrijvingen die emoties kunnen verstoren.
- Je stem is een krachtig instrument. Een krakende stem kan onzekerheid overbrengen, terwijl een kalme, duidelijke stem vertrouwen opwekt.
Verbinding maken met lichaamstaal
Lichaamstaal is universeel, maar interpretaties kunnen cultureel bepaald zijn. In Nederland zijn er echter enkele universele signalen:
- Open houding: Sta rechtop en toon openheid om vertrouwen te wekken.
- Oogcontact: Maak oogcontact om te laten zien dat je betrokken bent.
- Handgebaren: Subtiele handbewegingen kunnen je woorden versterken.
- Glimlachen: Een glimlach geeft aan dat je benaderbaar en positief bent.
Als je merkt dat anderen stresssignalen uitzenden, zoals zenuwachtigheid of ongemak, laat deze signalen dan toe. Probeer ze niet te verbergen, maar reageer erop en toon begrip.
Oefening baart kunst. Wil je je lichaamstaal verbeteren en Agile leiderschap omarmen? Neem gerust contact met ons op voor gerichte training in lichaamstaal voor leiders. Want jouw lichaamstaal is de sleutel tot effectieve communicatie en verbinding.
